Dijital Delillerin Gücü

Dijital delillerin toplanması ve analiz edilmesi, modern adli bilişim süreçlerinin temelini oluşturur. Dijital cihazlardan elde edilen deliller, birçok suç ve hukuki meselede kritik bir rol oynar. Bu makalede, bilgisayarlar ve akıllı telefonlardan dijital delillerin nasıl toplandığı, bu delillerin nasıl analiz edildiği ve mahkemelerde nasıl kullanıldığı detaylı bir şekilde ele alınacaktır.

Dijital Delil Nedir?

Dijital delil, bir suçun veya hukuki bir meselenin aydınlatılmasında kullanılabilecek elektronik cihazlardan elde edilen her türlü veriyi ifade eder. Bu veriler, bilgisayarlar, akıllı telefonlar, tabletler ve diğer dijital cihazlardan elde edilebilir.

Delil Toplama Süreci

Dijital delil toplama süreci, birkaç temel adımdan oluşur:

1. Delil Saklama (Preservation): Delilin bozulmadan korunması için cihazın kapatılması ve daha fazla kullanılmaması sağlanır. Bu aşamada, delilin bütünlüğünü korumak amacıyla cihazın aynası (image) alınır.

2. Delil Toplama (Acquisition): Cihazın tamamının veya belirli bölümlerinin kopyası alınır. Bu kopyalama işlemi sırasında, fiziksel cihazın bütünlüğünü korumak için yazılım araçları kullanılır.

3. Delil İnceleme (Examination): Toplanan deliller, çeşitli yazılım araçları kullanılarak incelenir. Bu aşamada, dosya sistemleri, kayıt defterleri, geçici dosyalar ve diğer veriler analiz edilir.

4. Delil Analizi (Analysis): İnceleme aşamasında elde edilen bulgular, analiz edilerek anlamlı hale getirilir. Bu aşamada, suç veya hukuki meseleyle ilişkili veriler belirlenir ve raporlanır.

Bilgisayarlardan Delil Toplama

Bilgisayarlardan dijital delil toplama süreci, genellikle şu adımları içerir:

1. Disk İmajlama: Bilgisayarın sabit diskinden bit-düzeyinde bir kopya alınır. Bu işlem, delilin bozulmadan korunmasını sağlar.

2. Dosya Sisteminin İncelenmesi: Dosya sistemindeki tüm veriler, silinmiş dosyalar da dahil olmak üzere incelenir. Bu aşamada, çeşitli yazılım araçları kullanılarak verilerin yeniden yapılandırılması ve analiz edilmesi sağlanır.

3. Kayıt Defteri Analizi: Windows işletim sistemlerinde kayıt defteri, kullanıcı ve sistem aktivitelerine dair önemli bilgileri barındırır. Bu bilgiler, kullanıcı hareketleri ve sistem yapılandırmaları hakkında bilgi sağlar.

4. Geçici Dosyaların İncelenmesi: İnternet tarayıcı geçmişi, önbellek dosyaları ve geçici internet dosyaları, kullanıcının internet aktiviteleri hakkında önemli ipuçları sunar.

Akıllı Telefonlardan Delil Toplama

Akıllı telefonlardan dijital delil toplama süreci, bilgisayarlardan farklı olarak bazı özel adımları içerir:

1. Cihazın Yedeklenmesi: Akıllı telefonlardan veri toplamak için cihazın yedeği alınır. Bu işlem, cihazın içeriğinin tam bir kopyasını oluşturur.

2. Mobil Adli Yazılımlar Kullanma: Akıllı telefonlardan veri toplamak için özel yazılımlar kullanılır. Bu yazılımlar, cihazdaki verileri okur ve analiz eder.

3. Sosyal Medya Hesaplarının İncelenmesi: Sosyal medya hesaplarından elde edilen veriler, kullanıcının sosyal aktiviteleri ve ilişkileri hakkında bilgi sağlar. Bu veriler, cihazdaki uygulamalar ve hesaplar üzerinden elde edilir.

4. Mesajlaşma Uygulamalarının İncelenmesi: WhatsApp, Messenger gibi mesajlaşma uygulamalarındaki konuşmalar, suç ve hukuki meselelerle ilgili önemli deliller sağlayabilir. Bu veriler, uygulamaların veri tabanlarından ve yedek dosyalarından elde edilir.

Delil Analizi

Dijital delillerin analizi, toplanan verilerin anlamlı hale getirilmesi sürecidir. Bu süreçte, çeşitli analiz yöntemleri ve yazılımlar kullanılarak veriler incelenir ve raporlanır:

1. Zaman Çizelgesi Analizi: Verilerin zaman çizelgesi üzerinde sıralanması, olayların kronolojik olarak anlaşılmasını sağlar. Bu yöntem, özellikle olayların sırasını belirlemede kullanışlıdır.

2. Dosya ve Klasör Yapısı Analizi: Dosya ve klasör yapılarının analizi, kullanıcının dosya organizasyonu ve dosya hareketleri hakkında bilgi sağlar.

3. Anahtar Kelime Aramaları: Belirli anahtar kelimeler kullanılarak yapılan aramalar, suç veya hukuki meseleyle ilgili önemli verilerin bulunmasını sağlar.

4. İnternet Aktivitesi Analizi: İnternet tarayıcı geçmişi, önbellek dosyaları ve çerezler gibi veriler, kullanıcının internet aktiviteleri hakkında detaylı bilgi sağlar.

   Mahkemelerde Kullanımı

   Dijital delillerin mahkemelerde kullanımı, belirli prosedürler ve yasal düzenlemelere tabidir:

   1. Delil Bütünlüğünün Korunması: Dijital delillerin mahkemede kabul edilebilir olması için delilin bütünlüğünün korunması gerekir. Bu, delilin toplandığı andan itibaren herhangi bir değişikliğe uğramadığını gösteren hash değerlerinin kullanılması ile sağlanır.

   2. Delil Zinciri (Chain of Custody): Delilin kim tarafından, ne zaman ve nasıl toplandığını gösteren kayıtların tutulması önemlidir. Bu kayıtlar, delilin bütünlüğünü ve güvenilirliğini sağlar.

   3. Uzman Tanıklar: Dijital delillerin mahkemelerde kullanılabilmesi için adli bilişim uzmanları tarafından analiz edilmesi ve bu uzmanların mahkemede tanıklık yapması gerekebilir.

   4. Hukuki Düzenlemeler: Dijital delillerin toplanması ve kullanılması, ilgili yasal düzenlemelere uygun olmalıdır. Türkiye'de KVKK ve diğer ilgili kanunlar, dijital delil toplama ve kullanma süreçlerini düzenler.

   Sonuç

   Dijital delillerin toplanması, analiz edilmesi ve mahkemelerde kullanılması, adli bilişim süreçlerinin temel unsurlarındandır. Bilgisayarlar ve akıllı telefonlar gibi dijital cihazlardan elde edilen deliller, birçok suç ve hukuki meselede kritik rol oynar. Bu makalede, dijital delillerin nasıl toplandığı, analiz edildiği ve mahkemelerde nasıl kullanıldığı detaylı bir şekilde ele alınmıştır.

   Bu konular hakkında daha fazla bilgi ve uzmanlık için, Cüneyt Üre web sitesini ziyaret edebilir ve detaylı makaleler ve kaynaklara ulaşabilirsiniz.